Ağaçbaşı Turba Bataklığı, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sürmene Deniz Bilimleri Fakültesi Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Coşkun Erüz tarafından incelenen bir alan. Turbalık, yaklaşık 60 hektar alana sahip olsa da bölgedeki 600 hektarlık kısım doğal sit alanı olarak tescillenmiş.
Prof. Dr. Erüz’e göre, Ağaçbaşı Turba Bataklığı yaklaşık 9-10 bin yıllık bir geçmişe sahip. Bu bataklık, asitli yapısı sayesinde içine giren bitki ve böcek kalıntılarını parçalanmadan fosilleşerek koruyabiliyor. Bu özellikleriyle bataklık, bölgenin ekolojik ve tarihsel geçmişinin bir arşivini oluşturuyor.
Ek olarak, bataklığın bulunduğu konumun tarihsel ve ekolojik önemi büyük. Gümüşhane’nin Kelkit ilçesindeki Satala Antik Kenti’ne deniz yoluyla bağlanan yol, Ağaçbaşı Turba Bataklığı üzerinden geçiyordu. Ayrıca Roma dönemine ait bir yolun bataklık içerisinden geçtiği biliniyor.
Osmanlı döneminde de bu güzergah önemliydi. Ticaret ve askeri amaçlarla kullanılan yol, birçok savaşa da tanıklık etmiş. Osmanlı-Rus savaşında, mühimmatların taşındığı bu bölge, birçok askerin şehit düştüğü bir hat olarak biliniyor. 1916’da yapılan savaşlarda binin üzerinde insanın can verdiği ve 156 askerin şehit olduğu belirtiliyor.
Ağaçbaşı Turba Bataklığı, sadece ekolojik değil aynı zamanda tarihsel bir öneme sahip bir alan olarak dikkat çekiyor. Bu bataklık, bölgenin geçmişine ışık tutan bir arşiv niteliği taşıyor.
